Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα που διενεργήθει υπό την αιγίδα του επιστημονικού προσωπικού του παγκόσμιου οργανισμού υγείας, ο αριθμός των καπνιστών εντός Ευρωπαϊκής ένωσης κατά την τελευταία πενταετία αγγίζει τον αριθμό των 215 εκατομμυρίων κατοίκων. Θλιβερό αποτελεί το γεγονός πως η Ελλάδα εξακολουθεί να συγκαταλέγεται ανάμεσα στις πρώτες δυτικοευρωπαϊκές χώρες ετήσιας κατανάλωσης τσιγάρου παρά την μείωση του αριθμού των καπνιστών της. Η εφαρμογή και απόδοση νόμων από την πολιτεία σχετικά με την προσπάθεια αντικαπνιστικής εκστρατείας σε δημόσιους χώρους δεν απέφερε τα επιθυμητά αποτελέσματα για πολλούς λόγους, στους οποίους όμως, δεν θα προβούμε σε ανάλυση στο παρόν άρθρο.

Με αφορμή την κατάσταση που επικρατεί και φιλοδοξώντας να αποτελέσουμε ένα ακόμα λιθαράκι στον επίπονο αγώνα της ενημέρωσης κατά του καπνίσματος, ανατρέξαμε στην διεθνή βιβλιογραφία και παρακάτω σας παραθέτουμε τις επιδράσεις της βλαβερής αυτής συνήθειας όσον αφορά την υγεία των οφθαλμών μας. Η οφθαλμική προσβολή λοιπόν, μπορεί να εμφανιστεί ως :

Ηλικιακή εκφύλιση ωχράς κηλίδας (ARMD)

Αν και το κάπνισμα αποτελεί τον μεγαλύτερο ελεγχόμενο παράγοντα κινδύνου ο οποίος συνδέεται με την ηλικιακή εκφύλιση της ωχράς κηλίδας, η τριπλάσια αύξηση εμφάνισης της συγκεκριμένης πάθησης σε καπνιστές βάση μελετών, το κατατάσσει επάξια ως μία από τις σημαντικότερες αιτίες παθογένεσης. Συσχετιζόμενη με την ηλικία και εμφανιζόμενη μετά το πέρας του 50κοστού έτους της ηλικίας μας, η ΑRMD μπορεί να οδηγήσει σε προοδευτική ή ακόμη και απότομη απώλεια όρασης του κεντρικού μας πεδίου. Τα δυο πιο συνήθη είδη είναι η «ξηρή» (ατροφική) και η «υγρή» (νεοαγγειακή). Στην πρώτη περίπτωση, η οποία είναι και η πιο συνήθης έχουμε γήρανση και λέπτυνση της ωχράς κηλίδας, με σταδιακή μείωση της όρασης, ενώ στη δεύτερη περίπτωση, που είναι πιο σπάνια, έχουμε ανάπτυξη παθολογικών αγγείων (νεοαγγεία) κάτω από τον αμφιβληστροειδή χιτώνα στο πίσω μέρος του ματιού, με επακόλουθη εκροή υγρού ή και αίματος. Στο τελευταίο είδος ARMD η θόλωση της όρασης μπορεί να εμφανιστεί ξαφνικά. Παθογεννετικά θεωρείται ότι το κάπνισμα σχετίζεται άμεσα με την μείωση της αιματικής ροής στην κυκλοφορία του χοριοειδούς χιτώνα, προκαλώντας ισχαιμία, υποξυγοναιμία και μικροέμφρακτα τα οποία συντελούν στην ανάπτυξη ανωμαλιών στην ωχρά κηλίδα. Η παρουσία νικοτίνης επίσης και μονοξειδίου του άνθρακα στο τσιγάρο αποτελούν σημαντικές αιτίες για να χάσουν την ελαστικότητα τους οι αρτηρίες, διαταράσσοντας με αυτόν τον τρόπο την καρδιακή συχνότητα και πίεση. Αυτό σημαίνει ότι οι αρτηρίες ανταποκρίνονται λιγότερο καλά στις διακυμάνσεις της πίεσης και είναι πιο πιθανό να παρουσιάσουν ρήξη. Παράλληλα η μείωση των αντιοξειδωτικών στους καπνιστές και η υπεροξείδωση των λιπαρών οξέων του αμφιβληστροειδούς χιτώνα προάγουν στον μέγιστο βαθμό την γεροντική εκφύλιση της ωχράς κηλίδας.

Εικόνα 1. Συγκριτικός πίνακας πιθανότητας εμφάνισης εκφυλισμού ωχράς κηλίδας σε καπνιστές. (πηγή: http://www.goodhopeeyeclinic.org.uk/)

Αν μάλιστα αναλογιστεί κανείς το ποσοστό των 50.000 ασθενών στην χώρα μας και των 245 εκατομμυρίων παγκοσμίως, οι οποίοι πάσχουν από παθήσεις της ωχράς κηλίδας σε συνδυασμό με βαρύτατη απώλεια όρασης, ευλόγως κατανοούμε τον σημαντικό ρόλο που αποτελεί η διατήρηση ενός υγιεινού τρόπου ζωής σε συνδυασμό με προληπτικούς και τακτικούς ελέγχους της υγείας των ματιών μας.

Καταρράκτης

Το κάπνισμα ενοχοποιείται ως η δεύτερη σημαντική αιτία για την επιτάχυνση της εμφάνισης καταρράκτη στον οφθαλμό. Σύμφωνα με πολλούς ειδικούς στην μελέτη της συγκεκριμένης πάθησης, οι καπνιστές εμφανίζουν καταρράκτη περίπου 10 έως 15 χρόνια νωρίτερα απ’ότι οι μη καπνιστές. Η έκθεση των ματιών στο φάσμα της υπεριώδους ακτινοβολίας, η αύξηση της ηλικίας, η κακή διατροφή, ο διαβήτης ,καθώς και πληθώρα περιβαλλοντολογικών παραγόντων αποτελούν μερικές από τις αιτίες απώλειας διαύγειας του κρυσταλλοειδούς φακού και κατά συνέπεια παρεμπόδισης του φωτός στα βαθύτερα στρώματα του οφθαλμού. Πιο συγκεκριμένα αυτό που συμβαίνει με την πάροδο της ηλικίας, είναι η συσσώρευση μιας ποσότητας πρωτεϊνών σε συγκεκριμένο σημείο του φακού, που μαζί με το νερό αποτελούν τα κύρια συστατικά που τον απαρτίζουν ,για να ακολουθήσει ένα είδος σκίασης σε συγκεκριμένα σημεία η οποία μπορεί να καταστεί πλήρως ορατή κατά την διάρκεια μίας οφθαλμολογικής εξέτασης. Το τυπικό σύμπτωμα του καταρράκτη είναι μια αργή, σταδιακή και ανώδυνη μείωση της όρασης σε συνδυασμό με θόλωση και μείωση της έντασης και καθαρότητας των χρωμάτων. Ο πυρηνικός καταρράκτης είναι ο συνηθέστερος συνδεόμενος τύπος καταρράκτη με το κάπνισμα.

Εικόνα 2. Εικόνα ασθενούς με πυρηνικό καταρράκτη (Πηγή: (http://www.reviewofoptometry.com/)

Αν και ο ακριβής μηχανισμός με τον οποίο το κάπνισμα προκαλεί καταρράκτη δεν είναι πλήρως κατανοητός , πολλοί μελετητές θεωρούν πως έχει να κάνει με τα επίπεδα οξειδωτικών-αντιοξειδωτικών ουσιών του φακού. Η επιπλέον οξειδωτική δράση που προκαλεί το κάπνισμα καταστρέφοντας τα ενδογενή αντιοξειδωτικά θρεπτικά συστατικά στοιχεία, σε συνδυασμό με την παράλληλη συσσώρευση βαρεών μετάλλων όπως το κάδμιο στην συγκεκριμένη περιοχή του οφθαλμού, επιτείνουν αυτού του είδους την τοξικότητα.

Διαβητική Αμφιβληστροειοδοπάθεια

Η πάθηση της διαβητικής αμφιβληστροειδοπάθειας έχει να κάνει με αλλοιώσεις που προκαλούνται στον αμφιβληστροειδή χιτώνα του οφθαλμού διαβητικών ασθενών και αποτελεί μία από τις πιο συχνές αιτίες σοβαρής απώλειας όρασης σε ενήλικες. Ο μη συμπτωματικός χαρακτήρας της συγκεκριμένης νόσου αποτελεί και την σημαντική ιδιομορφία της. Εδώ, η μεταβολή της οπτικής οξύτητας του ασθενούς εμφανίζεται μόνο σε προχωρημένο στάδιο και σχετίζεται με ανάπτυξη ανώμαλων παθολογικών νεοαγγείων στον αμφιβληστροειδή, τα οποία με την σειρά τους μπορεί να οδηγήσουν σε αιμορραγίες αλλά και ανάπτυξη συνδετικού ιστού μεταξύ υαλώδους και αμφιβληστροειδούς με τον κίνδυνο αποκόλλησης να είναι πάντα ορατός. Το κάπνισμα επιβαρύνει την εικόνα της διαβητικής αμφιβληστροειδοπάθειας καθώς πέρα από την γνωστή ισχαιμική επίδραση που έχει, θεωρείται υπεύθυνο σε σημαντικό βαθμό για την προαγωγή των επιδράσεων του σακχάρου στον αμφιβληστροειδή, αλλά και για τα επίπεδα οξυγόνωσης στο αίμα, γεγονός που μπορεί να προκαλέσει βλάβες στα διάφορα όργανα του σώματος με έμφαση κυρίως στις καρδιαγγειακές παθήσεις.

Eικόνα 3. Προσομοίωση όρασης στην διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια (Πηγή: http://www.krishnavision.com/)

Θυρεοειδική οφθαλμοπάθεια Graves

Τη νόσο περιέγραψε πρώτος ο Robert James Graves το 1835, αναφέροντας έναν ασθενή του που είχε βρογχοκήλη (διόγκωση θυρεοειδούς), αίσθημα προκάρδιων παλμών και μια χαρακτηριστική διόγκωση των ματιών, τον εξόφθαλμο. Η νόσος Graves ανήκει στην κατηγορία των αυτοάνοσων ασθενειών κατά την οποία το ανοσοποιητικό σύστημα προκαλεί διόγκωση του θυρεοειδούς αδένα παράγοντας ταυτόχρονα υπερβολική ποσότητα θυρεοειδικών ορμονών (υπερθυρεοειδισμός). Οι γυναίκες ανήκουν στην κατηγορία συχνότερης προσβολής της νόσου, με την ηλικία εμφάνισης να κυμαίνεται στην τέταρτη με πέμπτη δεκαετία της ζωής τους. Εκτός της υπερλειτουργίας του θυρεοειδούς και της βρογχοκήλης, το 50% των ασθενών με νόσο Graves παρουσιάζουν συμπτώματα στα μάτια. Παρατηρείται μία μέτρια οφθαλμοπάθεια, η οποία στις περισσότερες περιπτώσεις τείνει να θεραπεύεται από μόνη της , ωστόσο μία μειοψηφία του πληθυσμού αναπτύσσει ανωμαλίες των εξοφθάλμιων μυών. Τα συμπτώματα δεν παρατηρούνται πάντα με την ίδια ένταση και στους δύο οφθαλμούς, ούτε πάντα ταυτόχρονα, ενώ εκδηλώνονται συνήθως με προσβολή μαλακών ιστών, ανάσπαση των βλεφάρων, πρόπτωση, περιοριστική μυοπάθεια και οπτική νευροπάθεια πιο σπάνια. Μελέτες σε διδύμους μάλιστα, δείχνουν πως ο ρόλος των γονιδίων αποτελεί σημαντικό παράγοντα στον κίνδυνο εμφάνισης της νόσου.

Εικόνα 4. Η φωτογραφία απεικονίζει ασθενή που έχει προσβληθεί από την νόσο Graves και βρίσκεται σε προχωρημένο στάδιο (πηγή: https://endokrinologiko.gr/)

Περιβαλλοντικοί παράγοντες καθώς και ο τρόπος ζωής, έχουν επίσης προστεθεί στις αιτίες εμφάνισης και επιδείνωσης της νόσου όπως το άγχος, η χρήση αλκοόλ και το κάπνισμα. Παθογεννετικά το κάπνισμα έχει πολλαπλές επιδράσεις στον θυρεοειδή αδένα. Συγκεκριμένα τα μόρια του καπνού αναστέλλουν την επαναπρόληψη ιωδίου, το οποίο αποτελεί βασικό στοιχείο της λειτουργίας του αδένα. Επιπροσθέτως η κατάσταση της υποξίας που αποτελεί συνώνυμο του καπνίσματος, προκαλεί διέγερση της παραγωγής ειδικού τύπου πρωτεϊνών οι οποίες έχουν χαρακτηριστικά ινοβλαστών στους εξοφθάλμιους μύες και τον κόγχο, κάτι που σε αρκετές περιπτώσεις οδηγεί στο φαινόμενο εμφάνισης διπλωπίας και μόνιμου εξόφθαλμου. Ανατρέχοντας σε δημοσιευμένη μελέτη του έγκριτου επιστημονικού περιοδικού ΑrchivesofInternalMedicine οι ερευνητές εξέτασαν την επίδραση των παραγόντων του τρόπου ζωής στον κίνδυνο της νόσου Graves σε περισσότερες από 115.000 γυναίκες. Τα αποτελέσματα έδειξαν πως οι γυναίκες που κάπνιζαν είχαν τις διπλάσιες πιθανότητες να πάσχουν από τη νόσο του Graves σε σύγκριση με τους μη καπνιστές, με την κατηγορία των βαρέων καπνιστών μάλιστα (περισσότερα από 25 τσιγάρα την ημέρα), να εμφανίζει σχεδόν τρεις φορές περισσότερες πιθανότητες νοσηρότητας.

Στραβισμός

Σε μια πρόσφατη μελέτη που δημοσιεύθηκε online στο έγκριτο επιστημονικό περιοδικό American Journal of Epidemiology μελετήθηκαν πάνω από 1.300 περιπτώσεις στραβισμού. Οι ερευνητές έλαβαν και ανέλυσαν πληροφορίες από το εθνικό μητρώο γεννήσεων της Δανίας σχετικά με μητέρες που έφεραν στον κόσμο παιδιά τα οποία εμφάνισαν στραβισμό κατά τα πρώτα έτη ζωής τους. Διαπίστωσαν λοιπόν, πως οι μητέρες που κάπνιζαν κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης είχαν 26% μεγαλύτερη πιθανότητα να αποκτήσουν παιδί με στραβισμό από τις μητέρες που δεν άνηκαν στην κατηγορία των καπνιστών. Επίσης, κατέληξαν στο συμπέρασμα πως ο αριθμός των τσιγάρων στην εμφάνιση του συγκεκριμένου οπτικού προβλήματος έπαιζε εξίσου σημαντικό ρόλο, καθώς αύξανε περαιτέρω και σε μεγάλο βαθμό τον κίνδυνο. Πιο συγκεκριμένα, οι γυναίκες που κάπνιζαν μεταξύ πέντε και εννέα τσιγάρα την ημέρα είχαν 38% μεγαλύτερο κίνδυνο να αποκτήσουν παιδί με στραβισμό από τους μη καπνιστές, ενώ οι μητέρες που κάπνιζαν 10 ή περισσότερα τσιγάρα είχαν 90% μεγαλύτερο κίνδυνο. Ιδιαίτερη μνεία δίνεται ακόμη στην συσχέτιση της παρουσίας συγκλίνοντος στραβισμού σε περιπτώσεις που το βάρος του μωρού δεν ξεπερνάει τα 2500 γραμμάρια. Το κάπνισμα και σε αυτήν την περίπτωση επιδρά αρνητικά λόγω της μεταφορά της νικοτίνης, του μονοξειδίου του άνθρακα και των άλλων ουσιών που περιέχει μέσω του πλακούντος στο έμβρυο, έχοντας ως αποτέλεσμα την γέννηση παιδιών χαμηλότερου βάρους. Προσθέτοντας τα παραπάνω στοιχεία στις τραγικές επιπτώσεις που έχει το κάπνισμα όσον αφορά την υγεία του εμβρύου ,αναρωτιόμαστε για ποιους λόγους μπορεί μία γυναίκα που κυοφορεί να συνεχίζει ακόμη την κακή αυτή συνήθεια, στερώντας το δικαίωμα στο παιδί της να απολαύσει το υψηλότερο δυνατό επίπεδο υγείας.

Eικόνες 5 και 6. Δυνατό φωτογραφικό υλικό από την εκστρατεία που πραγματοποιήθηκε υπό την καθοδήγηση της Μαλαισιανής Εθνικής Αντικαρκινικής Εταιρείας (NCSM), στα πλαίσια παροχής υπηρεσιών φροντίδας και υποστήριξης νέων μητέρων με στόχο την εκπαίδευση και υπενθύμιση των επιπτώσεων του καπνίσματος στα μωρά τους. Οι αφίσες εκτέθηκαν σε κλινικές σε όλη την Κουάλα Λουμπούρ. (πηγή: http://www.cancer.org.my/)

Ισχαιμική οπτική νευροπάθεια

Η ισχαιμική οπτική νευροπάθεια, γνωστή και ως ΙΟΝ, αποτελεί την ξαφνική απώλεια της κεντρικής ή και περιφερικής όρασης λόγω μικρής ροής (ή και διακοπής) του αίματος εντός του οπτικού νεύρου. Οι ηλικιακές ομάδες άνω των 50 ετών, οι οποίες σχετίζονται με την συχνότητα εμφάνισης της συγκεκριμένης πάθησης, μπορούν να παρουσιάσουν μία αιφνίδια, σημαντική ελλάτωση της όρασης τους. Συγκεκριμένα, είναι γνωστό πως ο οπτικός δίσκος αποτελεί το ανατομικό σημείο έναρξης του κάθε οπτικού νεύρου από τον βυθό του οφθαλμού και αιματώνεται από μικρούς κλάδους των οφθαλμικών αρτηριών. Τα οπτικά νεύρα αιματώνονται επίσης από κλάδους των οφθαλμικών αρτηριών ( κλάδοι της έσω καρωτίδας). Χωρίς να προβούμε σε περαιτέρω ανάλυση, αντιλαμβανόμαστε την άμεση σχέση που θα μπορούσαν να επιφέρουν διαταραχές στην αιμάτωση του οπτικού δίσκου με τη λειτουργία του οπτικού νεύρου, το οποίο αποτελεί το σημείο συγκέντρωσης όλων των νευρικών ινών που προέρχονται από τον αμφιβληστροειδή . Συνοδευόμενες διαταραχές όπως, η μειωμένη οξυγόνωση του νευρικού ιστού, είτε κάποιο οίδημα του οπτικού δίσκου με ταυτόχρονη παρουσία αιμορραγίας, μπορεί να οδηγήσουν σε βλάβη τμήματος ή ακόμη και ολόκληρου του οπτικού νεύρου με τραγικές επιπτώσεις για την όραση του ασθενούς. Γενικά η ΙΟΝ δεν προκαλεί άλλα συμπτώματα, όπως πόνο ή διπλωπία και ανιχνεύεται κυρίως με βυθοσκοπική εξέταση ως οίδημα της οπτικής θηλής συνοδευόμενο από αιμορραγίες. Η παρουσία του καπνίσματος στην ισχαιμική οπτική νευροπάθεια είναι καθοριστική καθώς οι ουσίες της νικοτίνης και του μονοξειδίου του άνθρακα που περιέχει, προκαλούν σπασμό των αγγείων, μείωση του εύρους του αυλού τους καθώς και μείωση της ροής του αίματος στους ιστούς .Η ιδιότητα του μονοξειδίου του άνθρακα να ανταγωνίζεται το οξυγόνο της αιμοσφαιρίνης των ερυθρών αιμοσφαιρίων, έχει ως αποτέλεσμα επίσης, την μικρή μεταφορά οξυγόνου στους ιστούς καθώς και την δυσκαμψία των αγγείων απ’όπου τρέφονται. Η αντίσταση μάλιστα στην αγγειακή κυκλοφορία του χοριοειδούς χιτώνα του οφθαλμού η οποία ευθύνεται στον σπασμό που παρουσιάζουν τα αγγεία από τα συστατικά του καπνού, η αρτηριοσκλήρυνση των αγγείων, καθώς και οι συνθήκες υποξυγοναιμίας με τις οποίες βρίσκεται ήδη αντιμέτωπος κάποιος καπνιστής και επιδεινώνονται με την πάροδο του χρόνου, ενισχύουν τον κίνδυνο εμφάνισης κάποιας σοβαρής θρομβοεμβολικής πάθησης.

Εικόνα 7. Χαρακτηριστικά ευρήματα της εξέτασης στη μη αρτηριτιδική πρόσθια ισχαιμική οπτική νευροπάθεια (ΝΑΙΟΝ). (Α) Οίδημα του οπτικού δίσκου στον προσβεβλημένο αριστερό οφθαλμό κατά την αρχική εξέταση, μέσα σε ημέρες από την εκδήλωση της απώλειας της όρασης. Παρατηρείστε την παρουσία πιο σοβαρού οιδήματος και αιμορραγίας στο ανώτερο τμήμα του οπτικού νεύρου. (Β) Ο δεξιός οφθαλμός, που δεν έχει προσβληθεί με τη χαρακτηριστική εμφάνιση του «δίσκου σε κίνδυνο». Παρατηρήστε την απουσία κεντρικού βοθρίου και τη μικρού μεγέθους, «συμπυκνωμένη» εμφάνιση του νεύρου απουσία οιδήματος στον οπτικό δίσκο. (Γ) Οπτικά πεδία κατά Humphrey στον προσβεβλημένο αριστερό οφθαλμό με κάθετο έλλειμμα του οπτικού πεδίου.

(Πηγή: Janet C. Rucker, M.D. (2009) Neuro-Ophthalmology of Systemic Disease Departments of Neurology and Ophthalmology, Mount Sinai Medical Center, New York: Levy Place)

.

Σε αυτό το σημείο θα ήταν άξιο να μνημονευθεί πως η Ελλάδα βρίσκεται στις πρώτες θέσεις μεταξύ των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε ότι αφορά την συχνότητα, την ποσότητα, αλλά και την ηλικία έναρξης του καπνίσματος.

Πιστεύω πως οι συγκεκριμένες προβλέψεις της τελευταίας παραγράφου, σε συνδυασμό με τα όσα προαναφέραμε μπορούν αυτούσιες, χωρίς περαιτέρω ανάλυση να υποκινήσουν τον επιθυμητό φόβο, ενεργοποιώντας παράλληλα την κοινή γνώμη σχετικά με αυτήν την παγκοσμίως διαστάσεων επιδημία που έχει εδραιωθεί με βαρύτατες συνέπειες στον σύγχρονο κόσμο. Μερίδιο ευθύνης της συγκεκριμένης κατάστασης θα μπορούσε φυσικά να αποδοθεί στον καθένα μας για πολλούς λόγους, χωρίς την ιδιότητα του καπνιστή να αποτελεί τον πρωταρχικό ένοχο .Με αφορμή λοιπόν το παρόν άρθρο και έχοντας συλλέξει σημαντικές πληροφορίες για τις επιπτώσεις του καπνίσματος στην όραση μας, ίσως ήρθε η ώρα να προβληματιστούμε, να κατανοήσουμε την υφιστάμενη κατάσταση, να κινητοποιηθούμε και να λάβουμε μέτρα, τα οποία θα ενισχύσουν τον πρωταρχικό στόχο του κλάδου των επαγγελμάτων υγείας στον οποίο ανήκουμε, ο οποίος δεν είναι άλλος από την διασφάλιση της ποιότητας ζωής στην δημόσια και ιδιωτική υγεία υπό οποιεσδήποτε συνθήκες. Την επομένη λοιπόν φορά, που θα έρθουμε σε επαφή με κάποιον καπνιστή εντός του χώρου εργασίας μας, είτε αυτός αποτελεί ένα κατάστημα οπτικών ειδών, μια οφθαλμολογική κλινική ή ένα ιδιωτικό οφθαλμολογικό ιατρείο ας αφιερώσουμε λίγο παραπάνω χρόνο όσον αφορά την ενημέρωση του ατόμου που μας έχει επισκεφτεί σχετικά με τα προβλήματα όρασης που μπορεί να βρεθεί αντιμέτωπος βραχυπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα, προσπαθώντας με τον καλύτερο δυνατό τρόπο να τον ωθήσουμε στην ανεύρεση βασικών κινήτρων, που ίσως τον oδηγήσουν στην οριστική διακοπή αυτής της κακής συνήθειας. Η διαρκής ενημέρωση που οφείλουμε να παρέχουμε στο καταναλωτικό κοινό με κάθε ευκαιρία, η χορήγηση ενημερωτικών εντύπων ,η φιλική παραπομπή σε ειδικά ιατρεία ή κέντρα απεξάρτησης καπνιστών και φυσικά η προτροπή όσον αφορά τον τακτικό και πλήρη οφθαλμολογικό έλεγχο που πρέπει να υπόκειται κάθε ασθενής ετησίως- με ιδιαίτερη μνεία στις ηλικιακές ομάδες που σχετίζονται με την πρωτοεμφάνιση σοβαρών παθήσεων της όρασης- ,μπορεί να αποτελέσουν έναν σημαντικό αντιδραστικό άξονα πάνω στον οποίο μπορεί να στηριχτεί η προσωπικότητα και η θέληση οποιουδήποτε ατόμου που επιζητά την βελτίωση πρωτίστως της δικής του υγείας αλλά και των κατά συνέπεια γύρω του. Κλείνοντας, σας δημοσιοποιούμε παρακάτω έναν σύνδεσμο όπου μπορείτε να βρείτε μία πλήρη λίστα με τα κέντρα διακοπής καπνίσματος ανά την Ελλάδα, καθώς και να υποβάλλετε τις ερωτήσεις σας σε θέματα σχετικά με την πρόληψη και αντιμετώπιση. http://smokefreegreece.gr/

Στο Phos Optical Store, δεν προσφέρουμε απλώς γυαλιά. Προσφέρουμε μια εμπειρία οπτικά ολοκληρωμένης φροντίδας που ξεπερνά τις προσδοκίες. Κάθε προϊόν που επιλέγουμε προσεκτικά από τις συλλογές μας συνδυάζει εξαιρετική ποιότητα, αισθητική και λειτουργικότητα. Μέσω της συνεργασίας μας με τον ΕΟΠΠΥ, μπορούμε να σας βοηθήσουμε να αποκτήσετε τα αγαπημένα σας γυαλιά και να επωφεληθείτε από την αποζημίωση, καθιστώντας την αγορά σας ακόμα πιο εύκολη και προσιτή. Επισκεφθείτε το Phos Optical Store σήμερα και ανακαλύψτε μια νέα εποχή στην οπτική περίθαλψη.

Γιάννης Ψάλτης, Msc

Βιβλιογραφία :

Kanski, Jack J. (2004) Κλινική οφθαλμολογία. Αθήνα: Επιστημονικές εκδόσεις ‘‘Γρ.Παρισιάνος’’ Επιμέλεια: Bύρων Ν. Παπαστρατηγάκης

Maria E. Marin-Castaño, Marianne Pons (2011) Cigarette Smoke Toxicity: Linking Individual Chemicals to Human Diseases- VCH Verlag GmbH & Co. KGaA

Κόκκινος Μιχαήλ, Δημήτριος Ταξιάρχης (2005) Έντυπο-34-κάπνισμα-και-οφθαλμός Αθήνα, Online βιβλιοθήκη http://www.retina.gr/

Ευριδίκη Μπούζα, Παναγιώτης Καραδήμας (2004) Έντυπο 30 – Παθήσεις του Οπτικού Νεύρου, Αθήνα, Οnline Βιβλιοθήκη http://www.retina.gr/

Wayne Smith, BMed, MPH, Paul Mitchell, MD, FRACO, FRCOphth, Stephen R. Leeder, MB, BS, PhD, FRACP (1996) Smoking and Age-Related Maculopathy, The Blue Mountains Eye Study Arch Ophthalmol.

Department of Medicine, Mount Sinai School of Medicine (2000)Study on limited genetic susceptibility to severe Graves’ ophthalmopathy: no role for CTLA-4 but evidence for an environmental etiology.( http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/11041456)

Stephen E. Gilman,Hannah Gardener,Stephen L. Buka (2008) Study on Maternal Smoking during Pregnancy and Children’s Cognitive and Physical Development: A Causal Risk Factor? Study Department of Society, Human Development, and Health, Harvard School of Public Health. (http://aje.oxfordjournals.org/content/168/5/522)

Ευριδίκη Μπούζα, Παναγιώτης Καραδήμας (2004) Έντυπο 30 – Παθήσεις του Οπτικού Νεύρου, Αθήνα Οnline Βιβλιοθήκη http://www.retina.gr/

Ινστιτούτο οφθαλμικής φλεγμονής και παθολογίας του οφθαλμού, Θρόμβωση φλέβας αμφιβληστροειδή(http://www.eyepathology.gr/eyediseases/newsid829/117/useroption829/printArticle/popup/829)